Gnav - bannlyst og elska

Kortspelet gnav vart funne opp i Italia seint på 1300-talet. Det var eit hasardspel der folk kunne spela med høge innsatsar. Etter at mange hadde spela seg frå gard og grunn byrja ein med dei første reguleringane og forboda. Så dei som trur at dagens restriktive politikk mot gambling er ei ny oppfinning, tek feil. Gnav var eit kortspel med 38 kort, sett saman av 19 par. Seinare vart det modernisert og består idag av 42 kort som er sett saman av 21 par.

Da spelet kom til Tyskland fekk det namnet "Vogelspiel" på grunn av biletet på det høgste paret "Gauken". Difor heiter spelet også "CuCu" i Italia. Kjært barn har mange namn, som ein seier. Ordet gnav skal visstnok stå for lyden (gnao = mjao) av dyret som var avbilda på det opprinneleg høgste kortparet : Katten. Til Noreg kom kortspelet med danske embedsmenn og det spreidde seg raskt. Den rett så pietistiske kongen Christian IV innførde forbod mot kortspel i Noreg, noko som førde til at spelet oppstod som brikkespel. Ja, den gong som no visste gamblarar korleis ein skulle omgå lover og reglar.

Dei 21 para med kort er (rekna nedanfrå og oppetter) : Narren, Ugla, Potta, 0, I, II, III, IIII, V, VI, VII,VIII, IX 9., X, XI, XII, Huset, Hesten, Katten, Dragonen og Gauken. Merk : I høvet romartal er IIII (4) ikkje korrekt skrive. Og IX 9. vart også skrive på denne litt rare måten. Det er truleg at kunnskapen om romartal ikkje lengre var på topp i det dansk-norske embedsverket. Nokre utgåver av spelet manglar kortet 0, medan andre har andre namn på biletkorta. Sjølv hugsar eg både dei stirande augene til ugla, gauken i tretoppen og den mystiske dragonen som reid avstad med sverdet heva. Eg hugsar ikkje heilt att reglane, men minnest vi spelte det litt som det kortspelet eg kjenner som "Svelt i hel" der ein spelte kort mot kort til ein ikkje hadde att fleire, og dermed hadde tapt. Vi spelte det helst ved juletider, og hadde ingen innsats som stod på spel så vidt eg hugsar. Det går enno fint an å få kjøpt Gnav i enkelte butikkar. Eg trur eg skal ha ein slik liggjande i huset ein stad. Men det er mange år sidan den var framme.

Gnav er også namnet på ein poltergeist i Harry Potter-bøkene samt første del av det danske ordet for gjerrig eller påhalden, gnaven. Kanskje fins det også andre utgåver av ordet.