Bjerknes krater

Bjerknes er eit nedslagskrater på månen, som ligg på den sørlege halvkule på månen si bakside. På grunn at at ikkje månen ikkje roterer, er krateret ikkje synleg frå jorda. Namnet har krateret etter den norske fysikaren og meteorologen Vilhelm F. K. Bjerknes (1862 - 1951).

Å nemne ein ting, eit fenomen eller eit produkt etter ein verkeleg eller ein fiktiv person kallast eit eponym. Bruken av slike eponym er vanlegare enn ein skulle tru. Akilleshæl, røntgenapparat, Downs syndrom, sandwich, geigerteljar, casio og colt er namn som er avleidde av personars namn. Roma er oppkalla etter Romulus, Kristiansand etter Kong Christian, medan både quisling og sadisme har blitt gangbare ord i språk verda over. Det er vanleg i astronomien, i samband med medisin (sjukdomar og i helsestellet) og i vitskapen. Innafor alle desse tre områda har det blitt vanleg praksis å kalle oppfinninga eller oppdaginga etter han/ho som første gong påviste det.

På engelsk fins fleire verb og substantiv som er kalla opp etter personar eller merkevarer. "To hoover" er vanleg å seie for å støvsuge, "to xerox" er verbet for å ta ein kopi, og i nokre språk er "pampers" namnet på bleier. Vi har det også i det norske språket. Morsealfabetet og saksofonen er to eksempel. Det er også mogleg at eit merkevarenamn kan vekse til å bli det folkelege namnet på sjølve produktet. Potetgull er eigentleg et merkevarenamn frå Maarud. Og primus, champagne og det lettare gamaldagse "walkman" er merkevarenamn som har blitt felleseige. Særnamn som har blitt samnamn.

Så kan vi kvar på vår vesle tue drøyme om å få eit hol på baksida av månen med vårt namn på. Ingen likar tanken på å ikkje setje spor etter seg. Eit av verdas mest kjende fenomen, frå krigsområde til toalettveggar er personen "Kilroy". Vil du vite kven Kilroy (kanskje) var, kan du klikke her.