Cithar - ei misforståing?

Eg har alltid lurt på kva det er for instrument bergensarane dreg med seg til Ulrikens topp, når dei er tyngd av sorg...

Dei fleste av oss veit at Johan Nordahl Bruns tekst frå 1790 lyder "Jeg tog min nystemte Cithar i Hænde; Sorgen forgik mig pa Ulrikens Top." Den vert uttalt "sitar" under framføring. Kan det vere ei misforståing? Lydar som har blitt forveksla? Umiddelbart ville eg ha gissa på ein gitar, og dermed uttalt C som "K" eller som "G". Opprinneleg var det bokstaven C som stod for både K og G lyden. I mellomalderen skulle C også dekke S-lyden og dermed vart det trong for å gjere noko for å unngå forveksling.

Caesar har difor ikkje blitt uttalt "Sæsar", men "Kajsar" som er meir i tråd med "keisar". Og "Cithar", som ikkje fans i den forma på den tida, ville nok ha blitt uttalt "Kitar" eller "Gitar" og ikkje "Sitar". Ein laga difor etterkvart ein liten loddrett strek på C og enda opp med G, for å hjelpe C som hadde fått for mange lydar. Dermed stod C att med lydane K og S. Slik vi kjenner det frå dagens camping og champagne. Nokre ord kan via misforståingar eller kryssing av landegrenser og språkområde ha hamna i feil boks. Eg seier kan, for dagens blogginnlegg er meir eit spørsmål, enn eit svar.

Det fins nemleg eit instrument som heiter sitar. Men det er uvanleg i Noreg, og sikkert like uvanleg då Nordahl Brun skreiv teksten til Bergens nasjonalsong. Her kan du studere kva wikipedia seier om sitar.

Det var truleg ein barokklutt han hadde i tankane. Men det ordet fall sikkert dårleg inn i teksten. Eg trur dei på den tid sikkert sa "sitar" og skreiv "Cithar" og at misforståinga allereie hadde skjedd. Hvis eg har rett, då...

Vi har mange ord på C eller som inneheld c, som vi må tenkje litt ekstra på før vi kan seie "S" eller "K". Men lyden "G" slepp vi å tenkje på når vi skriv C.

Andre lands namn på gitar er idag : guitar (dansk,engelsk), gitarr (svensk), guitarra (spansk), chitarra (italiensk) og Κιθάρα (gresk). K-lyden vert meir og meir markert di nærare ein kjem Roma og Athen.