Nokre skjellsord er grove, nokre vert rekna som mindre grove. Konfirmasjonspresten min brukte å seie at om vi let ordet "ho'n" (hunden) falle når vi var sinte, var det som synd å rekne. Vi kunne seie "katten" istaden for det var ikkje så gale, meinte han. Eigentleg kan ein vel seie kva som helst, sidan det er tanken bak som er viktigast. Men det har nå likevel vakse fram eit stort vokabular av bannord og ukvemsord, som vert nytta i tide og utide. Nokre ord har mista krafta si og er blitt mest stovereine å rekne. Kanskje du og mange med deg har tenkt eller sagt "Å, din rakkarunge!" ein eller annan gong. Idag eit musealt ord sidan vi ikkje har rakkarar lengre, men ein gong i tida var det bortimot det verste skjellsordet du kunne kaste over eit stakkars barns hovud.
Rakkaren hadde ei nødvendig rolle i samfunnet, men oppgåvene var mildt sagt lugubre og han var difor ein person ingen ville ha noko særleg med å gjera. Rakkaren vart også kalla nattmann, avdi ein del av oppgåvene vart utført nattestid. Han var bøddelen sin hjelpemann og fjerna restane etter at folk hadde sett nok. Han skulle tøme doane til folk om natta, fjerna døde dyr i gatene og kastrere hestar. Det er vel ikkje til å undrast over at ungane han fekk hadde tronge kår. Det var mest ingen som ville ha noko med nattmannen, kona eller ungane å gjere. Å bli kalla rakkarunge må ha vore eit ord som svei i øyra.
Etter at yrket rakkar forsvant frå samfunnet bleikna ordet smått om senn. Då NRK skulle sende serien "Our Gang" (The Little Rascals) vart det kalla "Rakkarungane", truleg med både kunnskap om kva ordet stod for og at ordet hadde mista mykje av si grusomme kraft. The engelske ordet "rascal" står for pariakaste, dei utstøytte eller dei som er nederst på rangstigen. Så det må vel seiast å ha vore ein treffande tittel, trass alt. Her kan du få eit glimt av rakkarungane. Serien starta som små stumfilm-episodar så langt tilbake som i 1922. Den var banebrytande avdi den viste kvite og farga barn som leika saman, noko som ikkje var så sjølvsagt den gongen.
Informasjonen om rakkaren har eg funne litt her og der, men på denne nettadressa står det skildra ganske så konkret og levande.
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar